15.09.2013

[By the way] Skromne środki – wielka muzyka, czyli 8-bitowy soundtrack

Podobno rosyjska literatura najlepsza była w czasach głębokiej komuny - pisarze musieli nauczyć się przekazywać treść tak, by cenzorski nóż nie zmienił ich tekstów w niezrozumiałe badziewie. Kiedy zacząłem starać się zrozumieć, w jaki sposób tworzyło się kiedyś muzykę do gier, uznałem, że jedne z najpiękniejszych soundtracków tworzono za czasów kilku, kilkunastobitowych konsol.

Aktualnie muzykę nagrywa się cyfrowo – za pomocą odpowiedniego oprogramowania można z dźwiękiem zrobić prawie wszystko. Wystarczy odpalić radio i posłuchać – jesteśmy w stanie wylansować każde beztalencie na gwiazdę popu, bo odkryliśmy auto-tune, czyli program dostrajający fałszowanie do ustalonej tonacji. Kiedyś czytałem wywiad z System of a Down, w którym – pewnie trochę przesadzając – ktoś powiedział, że gitary brzmią tam tak potężnie, bo identyczne ścieżki nagrywano dziesiątki razy.

Takie rzeczy były niemożliwe, kiedy muzyka rockowa raczkowała – wtedy nagrywanie czterech ścieżek (osobna dla perkusji, basu, gitar i wokalu) bywało luksusem niedostępnym dla początkujących. Teraz? Wiecie przecież, co amatorzy wrzucają na YouTube. Ale wracając do starych konsol.

Architektura NES-a, z którego pochodzi najwięcej klasycznych serii pokroju Mario czy Castlevanii, pozwalała wykorzystać tylko pięć kanałów dźwięku. No, przede wszystkim wykorzystywano cztery: dwie fale impulsowe (najłatwiejsze do zmodyfikowania i odpowiadające za melodie), jedną trójkątną (najczęściej bass) i kanał szumu (perkusja). Dodatkiem było miejsce na sample – lepiej brzmiące dodatki i dźwięki, których nie dało się imitować za pomocą reszty. Korzystano z nich jednak bardzo rzadko, bo zżerały cenne miejsce na kartridżu (standardowo miały one tylko 4Mb!).

Wykształcenia muzycznego nie mam i pewnie bym coś namieszał, wchodząc w totalne szczegóły, ale komponowanie sprowadza się do kreatywnego operowania na ograniczeniach. Fale impulsowe brzmiały na różne sposoby w zależności od swojej szerokości – można było rozciągnąć je na 12,5%, 25% i 50% (fala kwadratowa), a im szersze były, tym niższy dźwięk wydawały. Fala trójkątna miała tylko jedno brzmienie i nie dało się regulować jej głośności, ale za to można było kombinować z jej tonacją (co pozwalało na stworzenie efektu przypominającego basowy klang). Kanał szumu oferował dwa tryby mające po 16 dźwięków każdy – dzięki temu, że dysponowały wysokimi i niskimi dźwiękami można było za ich pomocą imitować w bardzo prymitywny sposób np. werbel, stopę i talerze.

Wizualizacja wygląda, mniej więcej, tak:

A ten człowiek tłumaczy to podając przykłady brzmienia każdej fali.

Obrazowo mówiąc, kompozytorzy mieli do dyspozycji pięć instrumentów. Wyobraźcie sobie dwie gitary, bas, perkusję i stół mikserski. Gitarzyści mogli grać tylko na trzech strunach (wysoko, średnio i nisko zależnie od modyfikacji fal dźwiękowych: na 12,5% – 25% – 50%), ale wystarczyło im to całkowicie do tworzenia świetnych melodii. Basista cały czas dudnił na jednej głośności i albo grał, albo nie grał, ale jeżeli był dobry, to potrafił za pomocą „klangu” imitować dźwięki perkusyjne. Perkusista, chociaż brzmiał jak biały szum w telewizorze, miał do wyboru albo 32 rodzaje uderzeń albo bardzo metaliczne, dziwne brzmienie. DJ rzadko kiedy robił cokolwiek, bo w na nagraniu nie mieściły się jego sporo ważące sample – najczęściej dodawał pojedyncze smaczki pokroju elektronicznych bongosów, czy dodatkowej linii basowej.

W ten prymitywny, piszczący i buczący sposób powstawała klasyka, której słuchamy do tej pory. Jakimś cudem też od tego:

Doszliśmy do tego:

I prawdę mówiąc chyba wolę oryginał.

Czytaj dalej

15 odpowiedzi do “[By the way] Skromne środki – wielka muzyka, czyli 8-bitowy soundtrack”

Berlin 13 września 2013 o 14:48

Podobno rosyjska literatura najlepsza była w czasach głębokiej komuny – pisarze musieli nauczyć się przekazywać treść tak, by cenzorski nóż nie zmienił ich tekstów w niezrozumiałe badziewie. Kiedy zacząłem starać się zrozumieć, w jaki sposób tworzyło się kiedyś muzykę do gier, uznałem że jedne z najpiękniejszych soundtracków tworzono za czasów kilku, kilkunastobitowych konsol.
MrRaaspi100 15 września 2013 o 09:11

Każdy powie że melodia z starych konsol wywołuje więcej ciarek niż jej wersja nagrywana wraz z orkiestrą lub z programem. No chyba że mówimy o Zeldzie i skrzypcowym coverze Lindsey Stirling (jak ktoś nie słyszał to polecam bo jest genialny).
NBlastMax 15 września 2013 o 09:13

Bardziej na mnie działa 16-bit. Soundtracki ze starych (z nowych też są spoko) Soniców… Mniam.
tkilis 15 września 2013 o 09:56

Nie wiem jak z nes-em, ale społeczność ludzi grających muzykę na gameboy-ach cały czas rośnie i nagrywa naprawdę dobrą muzykę. Obczajcie sobie polskie „I Set My Pixels On Fire”. Żałuję że sam się czymś nie pochwałę ale nie mam warunków żeby zgrać cokolwiek w dobrej jakości. Program którego używam nazywa się lsdj i można go odpalić na |emulatorze, ale najlepiej brzmi na pierwszym modelu gameboy-a.
Tubelectric 15 września 2013 o 11:32

Jesli lubicie muzyke 8/16 bitowa to polecam Soundtracki z Jazz Jackrabbit 😉
xcd2 15 września 2013 o 11:33

Wciąż słucham muzyki z Kick Master’a z NES’a 🙂
ScorpioLT 15 września 2013 o 11:56

A ja z Dune 2: Building of a Dynasty 🙂
Trizer 15 września 2013 o 12:16

@ MrRaaspi100 – Każdy ? Nie każdy. W większości osoby którym zagrano na nostalgii. 8 czy 16 bitowe kawałki mogą być ciekawe ale osobiście nie lubię jak porównuje się je do prawdziwej orkiestry i dobrze skomponowanego utworu.
AdiXeR 15 września 2013 o 12:17

Uwielbiam chiptune’y. Każde.
adul 15 września 2013 o 12:40

Kartridże miały chyba standardowo 4 Mb (megabity), czyli 512 kB|Co do samych chiptunes, to zainteresowanym mogę przede wszystkim polecić nullsleep z grupy 8bitpeoples (choćby genialne „salvation for a broken heart:|http:www.youtube.com/watch?v=rgoz_cPEM8A , grane w tym przypadku na game boy’ach), a z samego NESa, repertuar Tima Follina (przykładowo – Target Renegade, http:www.youtube.com/watch?v=tBGuInVojXI ). W dodatku możliwości dźwiękowe NES-a można powiększyć – chipami na kartridżu, lub poprzed FDS.
zlyporucznik 15 września 2013 o 14:51

Amiga miala genialna muzyke.|Wiele kawalkow wciaz brzmi doskonale.
MapetPL 15 września 2013 o 20:24

Muza z Phoenix Wright, szczególnie cross examinationy (z jedynki i trójki 😛 ).
subiektywny 15 września 2013 o 21:42

uwielbiam
CallMeJimmy 16 września 2013 o 12:57

To z 10ma ścieżkami gitar wcale nie musi być przesadzone. W studiu dziś normalne jest nagrywanie każdego podejścia wokalu, gitar, klawiszy itd i później wykorzystanie w nagraniu 3 albo 4 wersji jednocześnie. Raz dla wzmocnienia, dwa dla stworzenia minimalnego, naturalnego pogłosu
Veldrim 18 września 2013 o 15:08

Ja tam preferuje SNES’a. Final Fantasy VI miało genialną muzykę, udało im się na SNESie zmontować śpiewaną arię operową. Mój faworyt to Terra Theme. A Dancing Mad przebija u mnie One Winged Angel z następnej części 😛